NOTER YEMİNLİ TERCÜME NEDİR?

Ülkelerarası diyaloğun günden güne sıklaştığı dünyamızda yabancı dil öğrenimi büyük bir önem kazanmıştır. Günümüzde artık yabancı dil öğrenimi yerine çevirinin işlevi daha büyüktür. Türkiye’de gün geçtikçe çeviri piyasası daha çok büyümekte ve karmaşık bir hal almaktadır. Çevirinin her alandaki gerekliliği bu karmaşıklığı arttırmaktadır. Her ne kadar çeviri en az iki dile ve kültüre hâkim olan her insanın yapabileceği bir etkinlik olsa da uluslararası resmi ilişkilerin çevirisi resmi bir onay gerektirmektedir. Bu onayı verebilecek vasıftaki kişilere “yeminli tercüman” denmektedir. Yeminli tercüman, Hukuk Uygulama Kanunu’na uygun olarak Noterlik Kanunu’nun 96. Maddesine göre yemin etmiş kişi demektir.  Türkiye’de yeminli çevirmen olmanın iki yolu vardır. Bunlardan ilki “mahkeme yeminli çeviridir” ki bu genelde mahkemenin kendi işini yaptıracağı çevirmenlere ettirdiği yemindir. Bir diğeri ise “noter yeminli çeviridir”. Noter yeminli çevirmenlerin, yemin etme süreçleri ve çalışma alanları diğerlerine göre farklı olmakla beraber noter yeminli çevirinin de önemi büyüktür.

Noter yeminli çevirmenler, mahkemede çalışanların aksine, serbest piyasada çalışırlar. Noter yemini alabilmek için dil bildiklerine dair bir belgeyi (diploma, sertifika vs.) notere sunup onaylatmaları gerekmektedir. Onay için verilen belgeye “yemin zaptı” denmektedir. Son zamanlarda mütercim-tercümanlık bölümlerinin artmasından dolayı noterler artık mütercim-tercümanlık diploması istemektedir. Her ne kadar bu ibare kanunda yer almasa da noterlerin bu tutumu piyasadaki çeviri kirliğini azaltıp daha kaliteli ve güvenilir çeviriler elde etmeyi sağlamaktadır.

Yeminli tercüme ise yeminli tercüman tarafından yapılması demektir. Yeminli tercüme, metnin aslına uygun olarak, çevirmenin yorumu katılmadan yapılan çeviridir. Yeminli tercüman yemin gerektiren bir çeviriyi bitirdikten sonra çeviri yaptığı belgeye “ ……….. dilden ………. diline tercüme edilen iş bu tercümenin ibraz edilen …………. aslına uygunluğunu onaylarım “ benzeri kaşesini vurarak adını soyadını ve imzasını atmaktadır. Tercümanın attığı imzadan sonra tercümanın anlaşmalı olduğu noter tarafından doküman resmiyet kazanmaktadır.

Tercüme bürosunda yapılan yeminli tercümeler, konusunda uzman tercümanlar tarafından yapılır. Uzman editörler tarafından kontrol edildikten sonra noter onayına sunulur. Her metin yeminli tercüme gerektirmez. Yeminli tercüme gerektiren bazı belgeler şu şekildedir: Resmi belgeler (nüfus cüzdanı, evlilik cüzdanı, pasaport vb.), ticari belgeler (sözleşme, ihale evrakları, bankacılık evrakları vb.), pazarlama belgeleri (katalog, reklam, broşür vb.), tıbbi ve medikal belgeler (prospektüs, ruhsat varyasyon belgeleri vb.), finansal belgeler (yıllık raporlama, hisse vb.), hukuki belgeler (mahkeme kararları, vekaletnameler vb.)…

Yeminli tercüme yazılı olmakla birlikte sözlü olarak da yapılmaktadır.  Sözlü yeminli tercüme, noterlere gelen yabancı uyruklu işlemlerle Türkçe bilmeyen vatandaşlara noter işlemlerinde gerekebildiği gibi nikâh dairelerinde iki aynı dil bilmeyen taraf arasında kıyılan nikaha kadar bir çok farklı alanda kullanılmaktadır.