Simultane ve Ardıl Çeviri
Sözlü çeviriyi ikiye ayırabiliriz. Bunlardan biri (simültané) eşzamanlı çeviri diğeri de (consécutive) ardıl çeviridir. Eşzamanlı çeviri, konuşmacı konuşurken aynı anda yapılan çeviri türüdür. Bu çeviri türü kabin içi bir ortamda ,konuşmacı ile dinleyiciler arasında aletsel iletişimi sağlayacak kulaklık ve mikrofonla da yapılır.
Ardıl çeviri ise, isminden de anlaşılacağı gibi konuşmacının konuşmasını bitirmesinin ardından yapılan çeviri türüdür. Eş zamanlı çeviriyi yapan çevirmenin kısa belleğini etkin bir şekilde kullanması gerekir. Ayrıca önemli olan rakamları ,isimleri ,yer adlarını not alması gerekir. Bazen çevrilecek metin elinizde olabilir. Bu durum bazen avantaj bazen de dezavantaj sağlayabilir. Konuşmacı bazen metinden uzaklaşabilir. Bunun için çevirmenin çok dikkatli olması gerekir. Kimi zaman çevirmen konuşmacının hazırladığı metni okumak zorunda kalabilir. Böyle durumlara hazır olması gerekiyor. Tercüman aynı zamanda konuşma sıfatına yetkin bir kişi olmalı,heyecanlanmamalı, stres ve panik yapmamalı, söylediklerini tane tane anlaşabilir şekilde ifade etmelidir. Çevirmen sürekli mikrofon kullandığı için solunum yollarında problemi olmaması gerekir. Çevirmenin kitle önünde çeviri yapmaya alışkın olmalıdır. İyi bir çevirmen hızlı okuma tekniklerini iyi bilmelidir.
Çevirmenin iki dili bilmesi yeterli değildir. Mutlaka iki dilin kültürünü ,tarihini,sosyal yapısını,coğrafyasını vs. bilmeli ve
simultane çeviri yapacağı alanda uzmanlaşmalı uzman değilse bile imkanı varsa mutlaka çevirisini yapacağı alan üzerinde ön çalışma yapmalıdır. Konuya hakim olması çevirmene güven sağlayacaktır. Çevirmen aynı zamanda konuşmacının kullandığı slaytlar vb. aletlerle yapılan sunuşlarda grafikleri ve şemaları iyi bir şekilde ifade etmesi gerekir. Zaman zaman konuşmacı söylemek istediğini yanlış ifade edebilir. Çevirmen buna da dikkat edip hatayı gidererek okuyucuya aktarmalıdır.Çevirmen
kabinde çalışan sisteme yabancı olmamalıdır. Konuşmacının çok hızlı konuştuğunu fark ettiğinde çeviriyi yapamayacak durumdaysa konuşmacıyı uyarabilir.
Ardıl çeviride ise çevirmen bir yanda konuşmayı dinler öte yandan not alır. Konuşmacının konuşma süresi 6-7 dakikayı bulabilir. Bu da uzun bir süredir. Çevirmen bu durumda uzun süreli belleğe yüklenecektir. Çevirmenin işini kolaylaştıracak tek şey ise iyi not almasıdır. Çevirmen her zaman oturma imkanı bulmayabilir. Bu nedenle not tutacağı defter sert kapaklı olmalı. Not tutacağı sayfayı iyi kullanmalı. Ana temayı not etmeli aksi taktirde çeviri sırasında aldığı sayfalarca not onu olumsuz etkileyebilir. Özellikle yüzdelikleri, tarihleri, isimleri not almalıdır. Çevirmen zamanı iyi kullanabilmesi için kendine özel kodlar geliştirebilir. Çevirmen ardıl çeviri esnasında konuşmacıyla aynı ortamda bulunduğu için vücut dilini iyi kullanmalıdır. Çevirmen konuşmacı sözünü bitirir bitirmez çevirmeye başlamalıdır. Aksi taktirde unutma başlayabilir.
Yazar: EGE KARAKAYA
