DİZİ ÇEVİRİLERİNDE KAYNAK METNE SADIK KALINMALI MI?

dizi_film_çeviriDizi çevirilerini yapan tercüme bürolarının önem verdikleri nokta, çevirilerin iki farklı kültürde birbirine denk gelecek şekilde yapılmış olmalarıdır. Bu yüzden, çevirmenler, kelime kelime çeviri yapmaktansa, bir kültürden diğerine, denklik sağlayarak geçişi sağlamayı tercih ederler.

Türk dizilerinden örnek verecek olursak, kaynak metne körü körüne sadık kalmanın hedef dilde anlamsız sonuçlar vereceğini görebiliriz. Pek çok Türk dizisinde “kolay gelsin”, “eyvallah”, “iyi işler”, “selamünaleyküm” gibi başka kültürlerde tam anlamıyla karşılığı olmayan söz öbekleri bulunmaktadır. Çevirmen bu gibi ifadeleri kelime kelime çevirirse, ortaya hedef dilin konuşanları arasında anlaşılması imkânsız sonuçlar çıkacaktır. Bu yüzden, çevirmenin yapması gereken, bu gibi ifadelere denk gelebilecek karşılıklar bulmaktır.

Örneğin, “iyi işler” denildiği zaman birinin bir dükkâna giriyor veya dükkândan çıkıyor olduğunu düşünürüz. Bu söz genelde, İngilizce’ye “good day” olarak çevrilir, çünkü bir İngilizin bir dükkâna girdiğinde söyleyeceği en muhtemel söz budur. “iyi işler” söz öbeği ile “good day”in arasında herhangi bir anlam ilişkisi yoktur, ama işlevsel benzerlikleri çok yakındır. Zira ikisi de farklı kültürlerde bir dükkâna girerken çalışanlara söylenecek sözlerdendirler.

Aynı duruma yabancı ülkelerin dizileri Türkçe’ye çevrilirken de rastlanabilir. Bu gibi durumlarda çevirmen anlam kaybını göze alarak denklik sağlamalıdır. Örneğin, bazı ülkelerde iki erkek asla yanaktan yanağa öpüşmez, bu toplum tarafından “yanlış” olarak görülür. Ancak pek çok doğu ülkesinde erkeklerin yanak yanağa öpüşmesi, birbirinin koluna girmesi gibi durumlar çok olağan karşılanır. Çevirmenin metinde sadık kalmayarak bu durumları hedef kültürün normlarına uydurabilmesi gerekir. Örneğin, “birbirlerini yanaklarından öptüler” yerine, “birbirlerini görünce el sıkıştılar” demek gibi.

Bunun dışındaki durumlarda, çevirmen senaryonun bütünlüğünü; yani olayların sırası, karakterleri karakter yapan özel söyleyiş biçimleri vb. özellikleri korumak adına metne oldukça sadık kalmalıdır. Bu sayede senaryodaki olayları değiştirmez ve dizide anlatılmak istenen noktalar diğer kültürlerde de, orijinalinde olduğu gibi yakalanmış olacaktır.

Özetle belirtmek gerekirse, çevirmen dizi çevirirken kaynak metne olduğu gibi sadık kalırsa kaliteli bir sonuç elde edemez. Kaynak metne sadık kalınması gereken noktalar senaryonun akışı ile ilgili noktalardır. Kaynak metne bağlı kalınmaması gereken noktalar ise, kültürel farkların kendisini gösterdiği kısımlar olmaktadır.

Yorum Ekle